Ik kwam vandaag een post tegen op HowToGeek die me aantrok, over of je Linux kunt gebruiken in 2024 zonder de terminal te (moeten) gebruiken.
Dit is nog steeds een van de meest voorkomende vooroordelen die er is over Linux; dat de terminal nog steeds iets is wat je moet kennen en gebruiken om het systeem te kunnen gebruiken. De post op HowToGeek laat zien dat dat anno 2024 allan niet meer het geval is, en heeft mij geïnspireerd om een Nederlandse versie te maken vanuit mijn oogpunt. Het grote verschil is dat de post Linux Mint als voorbeeld gebruikt, terwijl ik dat met Fedora doe. Zonder al teveel te verklappen: het eindresultaat is (vrijwel) hetzelfde.
Is de terminal gebruiken nog steeds nodig?
Of je de terminal moet gebruiken hangt af van wat je doet met je computer. Als je je computer voornamelijk gebruikt om verslagen te tikken / huiswerk te maken, mails te checken, Instagram en Facebook en YouTube afstruint en een film kijkt op Disney+ of Netflix dan heb je de terminal waarschijnlijk nooit nodig. De meeste huis-, tuin-, en keukengebruikers kunnen de terminal links laten liggen.
De andere kant van de munt is dat bepaalde taken wel makkelijker gaan met de terminal, of deze gewoonweg zonder niet kunnen. Dat zijn geen huis-, tuin-, en keukentaken echter.
De orginele post auteur gebruikte Linux Mint om deze proef een week lang mee te doen. Ik zelf wijk daar iets van af door Fedora te gebruiken.
(Nieuwe) software installeren
Het omgaan met software is een van de grootste redenen om de terminal te gebruiken. Met het gebruiken van een paar simpele commando’s kun je software installeren, verwijderen, en updaten. Maar het is niet de enige manier om software te beheren op je computer. Populaire distributies als Ubuntu, Linux Mint, Fedora en Pop!_OS hebben een software center standaard geïnstalleerd. In Fedora heet het Software.
Stel dat je VLC Media Player wilt installeren. Ik gebruik de zoekfunctie om te zoeken naar VLC en klik op het bijbehorende resultaat.
Daarna klik ik op de blauwe knop Installeren, en even later is VLC media player geïnstalleerd. Als ik VLC wil verwijderen klik ik op de rode knop Verwijderen die in de plaats is gekomen van de blauwe knop Installeren.
Maar wat als ik de software op mijn computer wil updaten? Ook dat kan met Software. Het heeft een apart tabblad genaamd Updates waar, je raad het al, softwareupdates naar voren komen met de optie deze te installeren.
Als er updates zijn kan ik deze los installeren door bij elke update op de grijze knop Bijwerken te klikken, of ik kan alles tegelijk updaten door op de blauwe knop Alles bijwerken te klikken rechts bovenin.
Het beheren van software in Linux is met de software applicatie erg makkelijk geworden. Maar waarom gebruiken we dan alsnog de terminal hiervoor? Omdat het in bepaalde situaties een beter of sneller resultaat oplevert.
Ik kan bijvoorbeeld meerdere softwarepakketten beheren met één commando. Met Software kan dat ook, maar dan moet ik pakket per pakket afgaan. Stel dat ik én VLC Media Player en Firefox wil installeren, dat kan met de terminal met een enkel commando, namelijk:
sudo dnf install vlc firefox
Systeeminstellingen aanpassen
Diep in je systeem duiken en instellingen aanpassen is iets waar pro gebruikers de terminal voor gebruiken. Maar is dat ook echt nodig? Nee! Het zou je misschien verbazen hoeveel zaken je in kunt stellen via de toepasselijk benaamde applicatie Instellingen. Je kunt netwerk instellingen, scherm resoluties, VPN instellingen, Bluetooth, toetsenbord instellingen en nog veel meer regelen via Instellingen.
Maar met de terminal heb je meer power en controle. Veel (systeem)instellingen zijn opgeslagen in configuratiebestanden die op verschillende plekken bewaard worden. Deze bestanden direct wijzigen geeft je vaak meer opties dan je via de Instellingen app krijgt voor bepaalde zaken.
Met tools als systemctl kun je onder andere systeemdiensten beheren die automatisch opstarten als je computer start. Voor geavanceerde netwerkinstelligen kun je de ip tool gebruiken in combinatie met nmcli.
Dit is iets waar de eerder genoemde huis-, tuin-, en keukengebruiker geen reden voor heeft om dit te doen. Power users doen dit vaker en kennen de weg vaak ook wel. Dus ook zonder terminal kun je toch meer instellen dan je zou denken.
Mappen en bestanden beheren
Met commando’s als mkdir, cd, ls, cp, mv en chmod worden vaak gebruikt om mappen en bestaden te beheren. Maar, net als Windows en macOS, Fedora heeft een bestandsbeheerder (genaamd Bestanden) die deze taken ook kan doen, en meer.
De meeste acties die je wilt doen, zoals knippen en plakken, mappen aanmaken, dingen hernoemen en verwijderen, kun je met Bestanden op dezelfde manier doen als bijvoorbeeld Windows: door met de rechtermuisknop op een map of bestand te klikken krijg je een menu met deze (en meer!) opties.
Waarom zou je dan de terminal gebruiken voor simpele dingen als knippen of plakken? Denk aan batch taken zoals het hernoemen van een groep mappen of bestanden volgens een patroon. Je kunt ook bijvoorbeeld mappen of bestanden verplaatsen die voldoen aan bepaalde criteria zoals bestandsnaam, datum laatste wijziging of grootte.
Je kunt dit combineren met commando’s als grep, sed en awk om patronen in te voeren en met het resultaat wat te doen.
Tekstbewerken
Ken je de grap over Vim afsluiten? Vim is een krachtige en populaire teksteditor die draait in de terminal die in zo’n beetje elke Linuxdistributie (standaard) geïnstalleerd is. Het is ook een programma wat bekend staat om de steile leercurve. Het idee dat je een teksteditor moet leren gebruiken is misschien wat vreemd, zeker voor nieuwe gebruikers, maar als je eenmaal bekend ermee bent kun je er heel veel mee.
Heeft iedereen zo’n krachtig en complex stuk gereedschap altijd nodig? Soms wil je even snel een notitie maken, of iets anders snel doen. In zulke situaties is een simpele teksteditor meer dan voldoende. In zulke situaties is er Nano, een editor die simpel maar doeltreffend is. Maar ook Nano is een command line teksteditor.
Als je op zoekt bent naar een alternatief voor Microsoft Word dan is er LibreOffice, wat in Fedora standaard geïnstalleerd komt. Voor de wat simpelere tekstbewerkingstaken heb je op Fedora de beschikking over Tekstbewerker, die ook standaard meekomt met een installatie van Fedora.
Programmeren en ontwikkelen
Programmeren met Fedora is een leukere klus dan met andere systemen omdat Fedora een groot aantal van de basale taken voor je doet die je weerhouden van het schrijven van code. Je opent je lievelingseditor en begint. Dat is ook een van de redenen waarom Linux (en Fedora) bij programmeurs geliefd is.
Fedora, en veel andere distros, hebben veel van de populaire IDE’s en editors aan boord, waaronder VS Code, Sublime Text, PyCharm, en meer. De kans dat je lievelingseditor niet beschikbaar is wordt met de dag kleiner, dus dat is iets waar je je geen zorgen over hoeft te maken. Er zijn echter wel een paar situatie waar kennis van de command line en de terminal voordelen opleveren voor je werk en de snelheid waarmee je dingen voor elkaar kunt krijgen.
Er zijn veel (ontwikkel)tools die in de terminal draaien op Fedora zoals gcc, cmake en autotools. Het compileren van code in verschillende programmeertalen is vaak afhankelijk van tools als gcc of javac. Als je deze tools kent en beheerst via de terminal heb je meer controle dan als je op een Bouwen knop drukt in een IDE.
Als een (software)ontwikkelaar maak je vaak ook gebruik van tools die helemaal geen GUI hebben, of moet je met servers verbinden op afstand via SSH. Ook moet je waarschijnlijk taken herhalen, of dit automatiseren. Voor een professional is de terminal eerder een noodzakelijk iets dan een keuze.
Een ander belangrijk iets in het leven van een ontwikkelaar is het werken met versiebeheersystemen zoals GIT. Alhoewel er grafische clients voor Git zijn is het sterk aan te raden om git te leren zodat je niet (noodgedwongen) tussen allerlei tools heen en weer geschoven wordt.
Je desktop aanpassen
Fedora, en Linux in het algemeen, staat erom bekend erg aanpasbaar te zijn. Je kunt hier heel veel grafische tools voor vinden om zo’n beetje alles naar hartenlust aan te passen.
Het voordeel van zulke (grafische) tools is dat ze makkelijk te vinden zijn, en je vaak ook gelijk kunt zien wat je aanpassing gaat doen zodra je op opslaan klikt. Ook hebben de meeste omgevingen opties om zaken als (cursor)thema’s, achtergronden, geluiden en meer in te stellen naar hartenlust. Het voordeel hiervan is dat je geen technische kennis nodig hebt om je systeem naar eigen hand te zetten.
Er zijn een aardig aantal van zulke tools, waaronder GNOME Tweaks, Dconf Editor en KDE System Settings om er een paar te noemen. Zoals hierboven (in Systeeminstellingen aanpassen) ook al werd genoemd zijn veel van deze instellingen ook te vinden in (losse) configuratiebestanden, dus het kan handig zijn als je je weg kent met de terminal om deze te beheren als je wat meer wilt dan wat een tool als GNOME Tweaks bijvoorbeeld je bied. Soms is het namelijk zo dat niet alle mogelijkheden gepresenteerd worden in een tool, om wat voor reden dan ook.
Ander / overig
Wanneer het aankomt op geavanceerde(re) taken is de terminal nog steeds de spreekwoordelijke koning. Denk hierbij aan systeembeheer, netwerkconfiguratie, systeem overzicht, troubleshooting, schijfbeheer en het beheren van gebruikers en groepen.
Voor een aantal van deze dingen zijn GUI tools beschikbaar, met de kanttekening dat deze vaak een vrij steile leercurve hebben en vaak de terminal nodig hebben om ervoor te zorgen dat ze hun werk goed kunnen doen. Dit word dankzij projecten als Cockpit wel een stuk makkelijker, maar dit is helaas nog niet geschikt voor alles.
Geen terminal, geen probleem!
Voor het grootste gedeelte kun je een Fedora systeem prima gebruiken zonder ooit maar naar de terminal te kijken. Als je wat dieper het systeem in duikt is het echter handig dat je in ieder geval een aantal zaken weet met de terminal, maar dat is met Windows en macOS net zo.